Inhalt

Historischer Rundweg - Bord 6

Evangelische kerk

Het godshuis, een bakstenen gebouw met een schip, een plat houten dak en ronde apsis, werd in 1884 ingewijd.

Gemeente met belangrijke geschiedenis

De vroeger gereformeerde gemeente is in Weeze van groot historisch belang. Vanaf 1575 kon een kleine gereformeerde gemeenschap in Weeze onder voortdurende bescherming en met steun van de familie von Hertefeld in het geheim groeien. Dit ondanks de druk van de katholieke kerk en Spaanse soldaten tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Er zijn echter bewijzen voor een al vroeger bestaan van een reformatorische beweging. Al in 1551 wordt bericht over een zekere Willem de Kistemaker, die als anabaptist in Weeze woonde en vanwege zijn geloof in Kleve ter dood werd veroordeeld.

De gereformeerde gemeente, in het begin nog geleid vanuit Goch, kon op Haus Hertefeld in 1631 onder leiding van haar eerste predikant Johann Georg Sittard het avondmaal vieren.

De gereformeerden vormden een minderheid ten opzichte van de rooms-katholieke bevolking. In de 17e en 18e eeuw werden publieke functies door de gereformeerde landsheer, de keurvorst van Brandenburg, ook in Weeze uitsluitend vervuld door gereformeerden. Hetzelfde gold voor het gerechtshof  Bovendien zorgde hij ervoor dat de financiële situatie van de kerkgemeente stabiliseerde. Ook de adellijke familie von und zu Hertefeld ondersteunde de protestanten in Weeze ruimhartig, zodat niet alleen predikanten en leraren geld verdienden, maar ook steun aan arme leden van de gemeente kon worden verleend. Als tegenprestatie eisten ze medezeggenschap bij de keuze van de predikant.

Beroemde predikanten

Weeze was voor de protestanten een diaspora. Desondanks waren hier bekende predikanten actief. In de gemeente Weeze is een straat vernoemd naar predikant Friedrich Adolf Lampe, die in 1703 op zijn twintigste al door het presbyterium van Weeze werd gekozen. Later werd hij professor aan de universiteiten van Utrecht en Bremen. Tegenwoordig geldt hij als belangrijke vertegenwoordiger van het gereformeerde piëtisme. Hij is ook bekend als dichter van meer dan 100 kerkliederen. Verder was Johann Christian Gottlob Ludwig Krafft, die van 1808 in 1817 in Kleve werkte, een bekendheid. Daarna oefende hij als predikant en professor aan de universiteit van Erlangen grote invloed uit op de inwendige en uitwendige zending en het Réveil in Beieren.

Kerk

In het begin beschikte de gemeente niet over een verzamelplek of zelfs een kerk voor de mis. Vanaf 1631 nam Haus Hertefeld deze rol gedurende een paar jaar op zich, daarna huurde de gemeente een huis op de markt. In 1659 bouwde de nauwelijks 100 zielen tellende gemeente een achthoekige kerk aan de Wasserstraße, die in 1769 afbrandde. In 1773/1774 werd de nieuwe kerk gebouwd, die in 1880 werd afgebroken omdat het een bouwval was geworden. In 1884 kon de nieuwe kerk aan de Wassersstraße, het uit een schip bestaande bakstenen gebouw met plat houten dak en ronde apsis, worden ingewijd. Ondanks de oorlogsschade is het tot op de dag van vandaag in dezelfde vorm bewaard gebleven.

School

Onderwijs was een van de belangrijkste taken van een protestantse gemeente, omdat alfabetisering ervoor zorgde dat gelovigen zelf de Bijbel konden lezen. In Weeze stond halverwege de 17e eeuw naast de gereformeerde kerk aan de Wasserstraße (tegenwoordig Marktcafé) een schoolgebouw. De schoolmeester was in dienst van de gereformeerde kerkgemeente. In 1903 werd er een evangelische school met leraarswoning aan de Fährsteg gebouwd. In 1938 werd deze vanwege gebrek aan leerlingen gesloten en vervolgens dienst deed als honk voor de Hitlerjugend. Na de sterke toestroom van evangelische vluchtelingen en verdrevenen werd de school in 1948 weer ingewijd. In 1958 kon de evangelische nieuwbouw in de Matthias-Claudius-Straße in gebruik worden genomen. De school bleef tot het eind van de jaren zestig bestaan.

De eerste evangelische kerk (gemarkeerd) uit 1659.

De eerste evangelische kerk (gemarkeerd) uit 1659.

Friedrich Adolf Lampe (1683-1729) was van 1703 tot 1706 predikant in Weeze. Portret omstreeks 1720, Universiteitsmuseum Utrecht.

Friedrich Adolf Lampe (1683-1729) was van 1703 tot 1706 predikant in Weeze. Portret omstreeks 1720, Universiteitsmuseum Utrecht.

Johann Christian Gottlob Ludwig Krafft (1784-1845) was van 1808 tot 1817 predikant in Weeze. Papierknipwerk van het hoofd.

Johann Christian Gottlob Ludwig Krafft (1784-1845) was van 1808 tot 1817 predikant in Weeze. Papierknipwerk van het hoofd.

Evangelische kerk en school, blik vanuit het zuidoosten, voor 1939.

Evangelische kerk en school, blik vanuit het zuidoosten, voor 1939.

Evangelische kerk, blik op de altaren, 2014.

Evangelische kerk, blik op de altaren, 2014.

Evangelische kerk, blik vanuit het noordwesten, voor 1939.

Evangelische kerk, blik vanuit het noordwesten, voor 1939.