Historischer Rundweg - Bord 9

Alter Markt

De stadsmuur, de poorten en het marktplein gaven Weeze vanaf de 17^e eeuw een stadse uitstraling.

Markt

Het circa 50 meter lange marktplein voor de parochiekerk Sankt Cyriakus wordt voor het eerst in 1441 in het kader van een huizenoverdracht vermeld. De markt ontwikkelde zich tot een drukke, centrale handelslocatie, niet in de laatste plaats omdat de handelsweg van Keulen naar Nijmegen eeuwenlang door het centrum liep. De jaarmarkt vond tegelijkertijd met de kermis plaats, en duurde vier dagen. Aanvankelijk vond deze in oktober plaats, maar sinds 1841 elk jaar op de eerste zondag in september. Wol, klaverzaden uit Weeze en tarwe waren felbegeerde handelsobjecten. De vruchtenmarkt, varkensmarkt, veemarkt, botermarkt en vanaf 1885 ook de vee- en paardenmarkt, hadden landelijke bekendheid.

Tegenwoordig wordt op de Alte Markt elke woensdag de weekmarkt gehouden. De ‘Wasserstraße’ en ‘Markt’ werden beschouwd als zogeheten ‘voorname adressen’. Hier woonden gegoede burgerfamilies en bijna alle notabelen in chique huizen. Het gemeentebestuur was van 1938 tot 1967 in een burgerhuis aan de Markt ondergebracht.

De Markt, omringd door de Wasserstraße en aangrenzende Schmiedestraße, is van oudsher een centrale plek in de gemeente Weeze. Dit deel werd in de jaren tachtig uitgebreid, verkeersluw gemaakt en bestraat met rode klinkers. Op de terrasjes is het hier prima toeven.

Wasserstraße en Schmiedestraße

De Wasser-, Schmiede- en Roggenstraße zijn de oude straten van het ooit ommuurde centrum van Weeze. De Wasserstraße stond tijdens hoogwater regelmatig blank, omdat de straat vlak aan rivier de Niers lag. Hier heeft de straat waarschijnlijk haar naam aan te danken.

In de 19^e eeuw was de Schmiedestraße uitgegroeid tot economisch centrum van Weeze. Tot 1938 stond hier het raadhuis. Waar vroeger nog huizen van één verdieping het straatbeeld bepaalden, stonden er omstreeks 1900 overal twee verdiepingen tellende patriciërshuizen.

Langzamerhand verdwenen de laatste boerderijen uit de bebouwde kom. In bijna elk huis was een winkel gehuisvest. Hier was van alles te koop: van levensmiddelen tot elegante hoeden en sierraden. In de Schmiedestraße werden in die tijd een vier verdiepingen hoge sigarenfabriek en drie nieuwe smederijen, die vlakbij elkaar lagen, opgericht. Omstreeks 1900 waren er in het centrum vijf smederijen te vinden.

Verdedigingsmuur

Gedurende de 80-jarige vrijheidsstrijd (1568-1648) van de Nederlanders tegen de Spanjaarden werd de Niederrhein steeds weer verwoest. Daarom besloten de inwoners in 1593 om het dorp binnen een jaar te voorzien van een brede aarden wal en gracht. De wal omvatte een oppervlak van circa zes hectare en had vier poorten die met houten bruggen in verbinding stonden met de overkant van de gracht. De inwoners werden daarbij geholpen door de handige huurling Steven Spanier, die zich er bovendien toe verplichtte, in geval van oorlog de militaire verdediging te organiseren.

Ondanks de verdedigingsmuur konden de inwoners in Weeze in 1639 niet verhinderen, dat hun dorp ten prooi viel aan de brandschatting door de keizerlijke veldmaarschalk Ottavio Piccolomini en diens kapitein Francesco del Carretto di Grana.  

Stadse flair

De muur met bastions en poorten en het marktplein voor de kerk maakten op bezoekers in de 17^e en 18^e eeuw een stadse indruk. Desondanks had Weeze nooit stadsrechten. De plaats was sinds 1649 met negen buurtschappen (Vorselaer, Steeg, Helsum, Rottum, Hoest, Vornick, Wemb, Baerl/Baal en Siebengewald) als jurisdictie toegewezen aan de eigenaars van Schloss Hertefeld, die sinds 1358 de voogdij hadden, en viel onder het landrecht.

Halverwege de 17^e eeuw moet Weeze ongeveer 1000 inwoners gehad hebben en was zo groot als Krefeld.

In de tweede helft van de 17^e eeuw raakten de verdedigingsmuren door gebrek aan onderhoud flink in verval. Op kaarten en tekeningen uit de 18^e eeuw zijn ze echter nog duidelijk te herkennen.